İnsan Hakları

AB Temel Haklar Bildirgesi

Avrupa halkları, aralarında daha yakın bir birlik oluşturmak için ortak değerlere dayalı barışçı bir geleceği paylaşmaya kararlıdır. Ruhani ve manevi mirasının bilincinde olan Birlik, bölünmez ve evrensel değerler olan insan onuru, özgürlük, eşitlik ve dayanışma değerleri üzerine inşa edilmiştir. Demokrasi ve hukukun üstünlüğü ilkelerine dayanmaktadır. Birlik vatandaşlığını tesis ederek ve bir özgürlük, güvenlik ve adalet bölgesi oluşturarak bireyi, faaliyetlerinin merkezine yerleştirir. Birlik, bu ortak değerlerin korunması ve geliştirilmesine katkıda bulunurken Avrupa halklarının kültürleri ve geleneklerinin çeşitliliği yanısıra Üye Devletlerin ulusal kimlikleri ve bunların ulusal, bölgesel ve yerel düzeylerdeki kendi kamu makamlarının düzenlenmesine saygı gösterir. Dengeli ve sürdürülebilir kalkınmayı teşvik etmeye çalışır ve insanların, eşyaların, hizmetlerin ve sermayenin serbest dolaşımını ve yerleşme özgürlüğünü sağlar. Bu amaçla, toplum, sosyal ilerleme, bilimsel ve teknolojik gelişmeler ışığında temel hak ve özgürlüklerin bir Bildirge’de daha açık bir şekilde ortaya konulması yoluyla bu hak ve özgürlüklerin korunmasının güçlendirilmesi gerekmektedir. Bu Bildirge, Topluluk ve Birliğin yetkileri ve görevlerini ve yetki ikamesi ilkesini dikkate alarak özellikle Üye Devletlerin ortak uluslararası yükümlülükleri ve anayasal gelenekleri, Avrupa Birliği Antlaşması, Topluluk Antlaşmaları, Avrupa İnsan Hakları ve Temel Hak ve Özgürlüklerin Korunması Sözleşmesi, Topluluk ve Avrupa Konseyi tarafından kabul edilen Sosyal Bildirgeler ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanı ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin içtihat hukukundan kaynaklanan hakları yeniden teyid etmektedir.

Bu haklardan yararlanılması, öteki kişiler, insanlık ve gelecekteki kuşaklar konusunda sorumluluklar ve görevleri beraberinde getirmektedir.

Birlik, bu nedenle, aşağıda belirtilen hakları, özgürlükleri ve ilkeleri tanımaktadır.

AİHM (Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi)

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne başvurmak isteyenler için

Mahkeme hangi işlere bakar?
1. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi uluslararası bir kuruluştur. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ile güvence altına alınmış olan temel hakların çiğnenmesi durumunda bireyin bazı koşullar altında Mahkeme'ye başvurma olanağı vardır. Uluslararası bir antlaşma olan Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ile birçok Avrupa devleti, kişilerin bazı temel haklarına saygı gösterme yükümlülüğü altına girmişlerdir. Güvence altına alınmış olan haklar, Sözleşme'de ve Sözleşmenin 1, 4 ve 6 no'lu eklerinde açıkça gösterilmiştir. Mahkeme'ye herhangi bir başvuruda bulunmadan önce, Sözleşme ve eklerine ve bunlarla ilgili devletlerce konmuş olan çekincelere bakmak gerekir.
2. Asağıdaki listede gösterilen ve bireysel başvuru hakkını tanımış olan devletlerden birinin Sözleşme ve eklerinde güvence altına alınmış haklardan birini, sizinle ilgili olarak çiğnediği kanısında iseniz, Mahkeme'ye başvurabilirsiniz. Sözleşme ve eklerinde yer almayan haklar için Mahkeme'ye başvurulamaz. Mahkeme, ulusal mahkemelerin üstünde, onların kararlarını bozan ve onlar yerine kararlar alan bir kuruluş değildir. Mahkeme'nin şikâyet konusu olan makam nezdinde, sizin yararınıza bir teşebbüste bulunma yetkisi de yoktur.

3. Mahkeme, listede gösterilen devletlere karşı yapılan ve belli bir tarihten sonraki olaylara ilişkin başvuruları kabul eder. Bu tarih, şikâyet edilen devlete ve şikâyet konusu olan hakka göre değişebilir.

4. Bu devletlerin yasama, yönetim, yargı organları gibi ancak kamu kuruluşlarının tutum ve davranışlarından dolayı Mahkeme'ye şikâyet edilebilir. Mahkeme özel kişilere veya kuruluşlara karşı yapılan şikâyetlere bakmaz.

5. Mahkeme'ye başvurmadan önce, ilgili devletin hukukunda öngörülen iç hukuk yollarının tüketilmiş olması gerekir. Örneğin, şikâyetiniz bir yargı kararı ile ilgili ise, varsa temyiz yoluna başvurmanız ve sonucu almanız yeterlidir. İç hukuk yolları tüketilirken, yasaların öngördüğü usule ve süreye ilişkin kurallara da uygun hareket edilmelidir. Eğer, iç hukuk yollarını tüketmek için yaptiğiniz başvurular, süre, görev veya usul yönünden reddedilmiş olursa, Mahkeme büyük bir olasılıkla başvurunuzu kabul etmeyecektir.

6. İç hukuk yollarını tükettikten, başka bir deyişle, son merciinin kararını aldıktan sonra, Mahkeme'ye 6 ay içinde başvurmak gerekir. Başvuru bir mahkumiyet ile ilgili ise, süre muhtemel bir iade-i- muhakeme talebinin reddi tarihinden itibaren değil, normal müracaat yollarının sonunda verilen karar tarihinden itibaren işlemeye başlar. Eğer altı aylık sürenin bitiminden önce kısa ve açık bir şekilde de olsa taleplerinizi Mahkeme'ye bildirmemiş iseniz, Mahkeme şikâyetinizi inceleyemeyecektir.

Mahkeme'ye nasıl başvurulur?
7. Eğer Sözleşme ve eklerince güvence altına alınan haklarınızdan birinin çiğnendiği ve yukarıda belirtilen koşulları yerine getirdiğiniz kanısında iseniz, Mahkeme Yazı İşleri Müdürü'ne aşağıda 8. maddede sıralanan bilgileri içeren bir mektup yazmanız gerekir. Bu mektubu asağıdaki adrese gönderiniz:

Le Greffier de la Cour Européenne des Droits de l'Homme
Conseil de l'Europe
F-67075 STRASBOURG CEDEX

8. Mahkeme Yazı İşleri Müdürü'ne göndereceğiniz mektupta asağıdaki bilgiler yer almalıdır:

a. Şikâyetinizin dayandığı olayların özet olarak ne olduğu,
b. Sözleşme ile güvence altına alınan haklarınızdan hangilerinin çiğnendiği,
c. İç hukuk yollarını tüketmek için hangi makamlara başvurduğunuz,
d. Şikâyet konusu yaptığınız olayla ilgili olarak, kamu kuruluşlarınca alınan kararların bir listesi. Bu listede yer alan her kararın tarihi, kısa özeti, kararı alan makamın adı yer almalıdır. Mektubunuza bu kararların aslı veya bir kopyası eklenmelidir. (Gönderdiğiniz belgeler size iade edilmeyeceğinden, belgelerin asıllarını değil suretlerini göndermeniz rica olunur.)

9. Mahkeme Yazı İşleri Müdürü başvurunuzla ilgili olarak size cevap verecek, belki de sizden ek belge, bilgi veya açıklama isteyecek, Mahkeme'nin Sözleşmeyi nasıl yorumladığı hakkında size bilgi verecek ve başvurunuzun kabul edilebiliriliği konusunda açık bir engel varsa, sizi bundan da haberdar edecektir. Buna karşılık, şikâyet ettiğiniz devletin mevzuatı hakkında size bilgi veremeyecektir.

10. Sizinle olan yazışmadan, eğer başvurunuzun Mahkeme'ye yapılmış bir başvuru olarak kaydının yapılması gerektiği anlaşılıyorsa ve siz de bunu istiyorsanız, Mahkeme Yazı İşleri Müdürü Mahkeme'ye resmen başvurmanızı sağlamak üzere, size basılı bir başvuru formu gönderecektir. Siz bu formu doldurup Mahkeme Yazı İşleri Müdürü'ne gönderdikten sonra, başvurunuz Mahkeme'ye sunulacaktır.

11. Mahkeme Yazı İşleri Müdürü, gelişmelerden sizi zaman zaman haberdar edecektir. Mahkeme'de incelemeler en azından ilk aşamalarda yazılı olarak yapılır. Duruşma yapılması gerekirse, o da ayrıca taraflara bildirilir. Başvuruda bulunmak için Mahkeme'ye gelmeye gerek yoktur, başvurular posta ile yapılır.

12. Eğer imkânınız varsa, başvurunuzu avukat aracılığı ile yapınız. Avukat tutmak için maddî imkânı olmayanlar, Mahkeme'den adli yardım isteminde bulunabilirler. Ancak, adli yardım başvurunun yapıldığı anda değil, eğer istem yerinde görülürse, muhakeme usulünün sonraki aşamalarında elde edilebilir.

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesini İmzalayan Devletler:

İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi

- İnsanlık ailesinin tüm üyelerinin niteliğinde bulunan onurunu ve eşit ve ayrılmaz haklarını tanımanın; dünyada özgürlük, adalet ve barışın temeli olduğunu,
- insanın zorbalık ve baskıya karşı son bir yol olarak ayaklanmaya başvurmak zorunda bırakılmaması için, insan haklarının hukuk düzeniyle korunması gerektiğini,
- Uluslar arasında dostça ilişkileri geliştirmeyi özendirmenin temel olduğunu,
- Birleşmiş Milletler halklarının, Birleşmiş Milletler Antlaşmasında belirtilen temel insan haklarına, insan kişiliğinin onur ve değerine, erkeklerle kadınların hak eşitliğine olan inancını yeniden belirttiğini ve daha geniş bir özgürlük içinde toplumsal gelişme ve daha iyi bir yaşam düzeyi sağlamaya karar vermiş olduğunu,
- Üye Devletlerin Birleşmiş Milletlerle işbirliği içinde, insan haklarının ve temel özgürlüklerin evrensel olarak saygı görüp gözetilmesini sağlamayı yükümlendiklerini, - Bu hak ve özgürlükler konusunda ortak bir anlayış oluşturmanın bu yükümlülüğün tam olarak gerçekleşmesi için büyük önem taşıdığını göz önüne alarak,

Valilikler

İnsan Hakları